Zika virüsün sebep olduğu enfekte sivrisineklerin sokmasıyla insanlara bulaşan bir enfeksiyon hastalığıdır. Hastalık etkeni virüs Flaviviridaeailesinin Flaviviruscinsinde yer alır.

Hastalık Nasıl Bulaşır?

Zika virüsün insanlara başlıca bulaş yolu etkeni taşıyan Aedestürü sivrisinekler aracılığıyladır. Zika virüsü ayrıca; semen, vajinal salgılar, kan, idrar, amniyon sıvısı, BOS, anne sütü, tükürük gibi vücut sıvılarında, beyin ve spinal kordda saptanmıştır.Zika ile enfekte bir anneden doğum esnasında (perinatal) bebeğe bulaşma riski ve kan transfüzyonu yoluyla bulaşma riski nadiren de olsa bulunmaktadır.

Hastalık Nerelerde Görülmektedir?

Hastalık Tropikal Afrika, Güneydoğu Asya, Pasifik Adaları, Orta ve Güney Amerika’da görülmektedir.Ülkemizde yerli Zika Virüs Hastalığı vakası bulunmamaktadır. Nadiren yurt dışı kaynaklı vakalar görülmektedir.

Kimler Risk Altındadır?

Zika Virüs Hastalığının görüldüğü bölgelerde yaşayanlar veya bu bölgelere seyahat edenler risk altındadır.Hastalık vektörünün olduğu bölgelerde bulaşma riski vardır.

Hastalığın Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın kuluçka süresi 3-14 gün arasındadır. Hastalığı geçirenlerin yaklaşık %80’inde herhangi bir belirti görülmemektedir. En sık görülen belirtiler; ateş, döküntü, eklem ağrısı, konjuktivit, kas ve eklem ağrısıdır. Şikâyetler genellikle 2-7 gün sürer. Hastalıkta nadiren hastaneye yatırılma ihtiyacı olur. Ölüm çok nadir görülür.

Hastalık Hamilelerde Doğum Anomalilerine Sebep Olur mu?

Artan epidemiyolojik, klinik, laboratuvar ve patolojik kanıtlar, gebelik sırasında geçirilen Zika Virüs Hastalığı ile mikrosefali (kafa çevresinin normal ölçülerden küçük olması),göz ve beyin anomalileri gibi olumsuz gebelik ve doğum sonuçları arasındaki ilişkiyi desteklemektedir.

Hastalığa Nasıl Teşhis Konur?

Hastalığa ilişkin klinik belirtilerin görülmesi veya hastalıktan şüphe edilmesi halinde sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Teşhis serum, plazma veya idrar örneklerinde yapılan testlerle konur.

Hastalığın Tedavisi Nedir?

Hastalığa spesifik bir tedavi yoktur. İstirahat ve bol sıvı alınması önerilir. Parasetomol gibi ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir.

Hastalığın Vektörünün Özelliği Nedir?

Hastalığa vektörlük eden Aedes aegyptive Aedes albopictus, durağan sularda, çiçek saksıları, atılan araç-lastiklerindeki su birikintilerinde ürerler. Sıklıkla sabah erken saatlerde ve öğleden sonra olmak üzere daha çok gündüz beslenirler.Aedes cinsi sivrisinekler daha çok tropikal ve subtropikal bölgelerde bulunurlar. Ülkemizin bazı bölgelerinde bu sivrisinek türlerinin bulunduğu bilinmektedir.

Hastalıktan Korunmak İçin Neler Yapılmalıdır?

Hastalığın önlenmesine yönelik bir aşı bulunmamaktadır. Hastalıktan korunmada temel yaklaşım sivrisinek sokmalarından korunmaktır. Hastalığın görüldüğü ülkeleri seyahat edecekler için öneriler:

Seyahat öncesi;

• Zika Virüs Hastalığı için riskli ülkeler, Seyahat Sağlığı Merkezlerinden veya 444 77 34 numaralı Seyahat Sağlığı Hattından ücretsiz öğrenilebilir.
• Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü Seyahat Sağlığı Merkezlerindeki hekimler seyahat edilecek ülkenin şartları ve sağlık koşulları hakkında başvuranlara danışmanlık hizmeti vermektedir.

Seyahat esnasında;

Zika Virüs Hastalığı için riskli ülke/bölge ziyaretlerinde sivrisinek sokmalarından korunma önlemlerine uyulması önerilir:

• Sivrisinek sokmalarından korunmak için uzun kollu gömlek ve pantolon gibi vücutta açık yer kalmayacak şekilde mümkün olduğunca kapalı kıyafetlerin giyilmesi tercih edilmelidir.
• Konaklamak ve dinlenmek amacıyla kliması olan kapalı yerlerde veya kapı ve pencerelerinde sineklik olan yerlerde kalınmalıdır. Eğer gece dışarıda kalınacaksa cibinlik altında uyunması önerilmektedir.
• Gebe ve emziren kadınlar, güvenliği kanıtlanmış, Bakanlığımızdan ruhsatlı ve onaylı repellentler (sivrisinek kovucular) kullanmalıdır.
• Bu ürünler, mutlaka kullanma talimatı doğrultusunda uygulanmalıdır.
• Bebek ve çocuklarda kullanmadan önce mutlaka ürünün kullanma talimatı incelenmeli ve önerilen yaş gruplarında kullanılmasına dikkat edilmelidir.
• 2 aydan küçük çocuklarda repellent kullanılmamalıdır.
• Repellentler çocukların elleri, gözleri ve ağızları ile varsa ciltteki kesilere uygulanmamalıdır. Yetişkinler repellenti kendi ellerine sıktıktan sonra ellerini sürerek çocukların yüzlerine uygulamalıdır.
• Güneş koruyucu kullanılacaksa önce güneş koruyucu kullanılmalı, sonrasında repellent kullanılmalıdır.
• Bebek ve çocuklara kollarını ve bacaklarını örten giysiler giydirilmelidir.
• Bebeklerin ve çocukların korunması amacıyla bebek arabaları ve taşımak amacıyla kullanılan araçlarda sivrisineklerden korunmayı sağlayıcı tedbirler alınmalıdır.

Seyahat Dönüşü;

• Riskli ülke/bölge seyahat dönüşünde ani başlayan, ateş, döküntü, eklem ağrısı, konjuktivit, kas ve eklem ağrısı şikâyetleri varsa derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulması,
• Hekime seyahat edilen ülkeden bahsedilmesi,
• Zika Virüs Hastalığı teşhisi konmuşsa, virüsün yayılmasını engellemek için semptom başlangıcından itibaren en az üç hafta boyunca sivrisinek sokmalarına karşı önlem alınması son derece önemlidir.

Ayrıca hastalığın olası cinsel yolla bulaş riski nedeniyle, Zika Virüs Hastalığının yayılımını önlemek için hastalığın görüldüğü bölgelerden dönen erkekler ve kadınlar için altı aylık bir süre boyunca korunmalı cinsel temas önerilmektedir. Hamile kadınların, Zika Virüs Hastalığının görüldüğü bölgelerde yaşayan ya da buralardan dönen cinsel partnerleri olması durumunda, gebelik boyunca korunmalı cinsel temas önerilmektedir.

Kaynak:sagligim.gov.tr