Dengue Virüs Enfeksiyonu sıklıkla enfekte sivrisineklerin sokmasıyla bulaşan, tropikal bölgelerde endemik olarak görülen viral bir hastalıktır. Hastalık etkeni virüs Flaviviridae ailesinden Flavivirüs cinsine ait olupDEN-1, DEN-2, DEN-3 ve DEN-4 olmak üzere dört serotipi bulunmaktadır.
Hastalık sıklıkla virüs ile enfekte olan Aedescinsi sivrisineklerin sokması ile insanlara bulaşır.Dengue virüsü bulaşmış kişiler, viremi döneminde (kanda virüsün bulunduğu dönemdir, ilk semptomların ortaya çıkmasından itibaren ortalama 4-5 gün, maksimum 12 gün sürer) Aedessivrisinekleri ile enfeksiyonu başka kişilere bulaştırabilirler. Nadir olarak enfekte kan ürünleri/organ nakliylebulaşma görülmektedir.
Hastalık, kişiden kişiye doğrudan bulaşmaz.
Virüsün dört serotipinin maymunlardan kaynaklandığı ve geçmiş yıllarda Afrika ve Güneydoğu Asya’da hastalığın insanlara geçiş yaptığı bilinmektedir.
Günümüzde yaklaşık 2,5 milyar insan ya da dünya nüfusunun %40’ı, Dengue Virüs Enfeksiyonu geçirme riski bulunan bölgelerde yaşamaktadır. Hastalık Asya, Pasifik, Amerika, Afrika ve Karayiplerde en az 100 ülkede yaygın olarak görülmektedir. Ülkemizde nadiren yurt dışı kaynaklı vakalar görülmektedir.
Hastalığın görüldüğübölgelerde yaşayan veya bu bölgelere seyahat eden kişiler hastalığın bulaşması açısından risk altındadırlar. Hastalık vektörünün olduğu bölgelerde bulaşma riski vardır.
Dengue Virüs Enfeksiyonu, ortalama 5-7 gün (minimum-maksimum süre: 3-10 gün) süren kuluçka süresinden sonra “Dengue Ateşi” veya “Dengue Hemorajik Ateşi”kliniğine uygun belirtiler gösterir. Dengue Ateşindeyüksek ateş, baş ağrısı, Retro-orbital (göz arkası) veya oküler (göz) ağrısı, döküntü, kas ve eklem ağrısı ile karşımıza çıkar. Dengue Hemorajik Ateşi klinik tablosunda belirtiler ciddidir. Bu durumda yüksek ateş, solunum ve dolaşım bozukluğu bulguları, kan değerlerinde bozukluklar, bilinç kaybı ve ciddi organ yetmezliği bulguları izlenir.
Hastalığın tanısı; klinik örneklerde yapılan laboratuvar testleri ile konur.
Hastalığa spesifik bir tedavi yoktur. Hafif bulgularla seyredenlerde 2-7 günde kendiliğinden iyileşme beklenir. Ancak hastalığın ciddi seyreden formunda hastanede yakın takip ve destek tedavisine gerek duyulur. Ateşi düşürmek ve eklem ağrılarını azaltmak için parasetamol kullanılabilir. Bununla birlikte, kanama riskini arttırabildikleri için aspirin veya ibuprofen kullanımı önerilmemektedir. Ciddi klinik bulguları olanların hastanede yatırılarak tedavi edilmesi gerekir.
Hastalığın şiddetli formu olan Dengue Hemorajik Ateşinde eğer tedavi ile düzelme sağlanamazsa dolaşım yetmezliği ve şok nedeni ile kişi hayatını kaybedebilir.
Hastalık vektörü olan Aedes aegyptive Aedes albopictus, durağan sularda, çiçek saksıları, atılan araç-lastiklerindeki su birikintileri v.b. vektör üreme alanlarında bulunurlar. Sıklıkla sabah erken saatlerde ve öğleden sonra olmak üzere daha çok gündüz beslenirler. Aedescinsi sivrisinekler daha çok tropikal ve subtropikal bölgelerde bulunurlar. Ülkemizin bazı bölgelerinde bu cins sivrisineklerin bulunduğu bilinmektedir.
Hastalığa karşı Meksika’da ruhsatlandırılan bir aşı bulunmaktadır. İlave olarak dünyada başka ülkelerde de devam eden aşı geliştirme çalışmaları mevcuttur.
Hastalıktan korunmada temel yaklaşım sivrisinek sokmalarından korunmaktır. Hastalığın görüldüğü ülkeleri seyahat edecekler için öneriler:
Seyahat öncesi;
Seyahat esnasında;
Dengue Virüs Enfeksiyonu için riskli ülke/bölge ziyaretlerinde sivrisinek sokmalarından korunma önlemlerine uyulması önerilir:
Seyahat Dönüşü;
Kaynak:sagligim.gov.tr