Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedir?

Travma Sonrası Stres Bozukluğu, kısaca TSSB, kişinin yaşamını tehdit eden ya da yoğun derecede stres veren travmatik bir olay deneyimlemesi ya da olaya tanık olması sonucu gelişen psikolojik rahatsızlıktır. Bu travmatik olaylar yaşamı tehdit eden fiziksel saldırılar, cinsel istismar, ya da araba kazası gibi yoğun stres veren olaylar olabileceği gibi, deprem, sel, yangın gibi doğal afetler ya da aniden gelişen yıkıcı olaylar da olabilir. TSSB’ nin ortaya çıkması için kişi travmatik olaya doğrudan maruz kalabilir, travmatik olaya tanık olabilir ya da bir akrabası ya da yakın bir arkadaşının travmatik olaya maruz kaldığını öğrenebilir.

TSSB’nin insanlık tarihi boyunca var olduğu tahmin edilmektedir. İlk olarak I. Dünya Savaşı döneminde tanınmaya başlandı ve sadece askerleri etkilediği düşünülüyordu. TSSB resmi olarak 1980′ de ruh sağlığı bozukluğu olarak kabul edildi. Araştırmalar nüfusun yarısının hayatlarının bir dönemde travmatik bir olay yaşayabileceklerini öne sürüyor. Ancak travma yaşayan herkesin TSSB geliştirmediği, örneğin savaş gazilerinde TSSB görülme oranının yüzde 10 ile 30 arasında olduğu bilinmektedir.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

TSSB tanısı olan birçok kişi, özellikle travmayı anımsatan olaylara veya nesnelere maruz kaldıklarında, travmatik olayı yeniden yaşama eğilimindedir. Olayın yıldönümleri ve kişi, yer veya durumdaki benzerlikler semptomları tetikleyebilir. TSSB tanısı olan kişiler travmatik olayları yeniden deneyimleme hissi (flashbacks), uyku bozuklukları, olayı sık sık rahatsız edici şekilde rüyada görme, yoğun suçluluk, üzüntü duyguları, sinirlilik, anksiyete ve öfke patlamaları yaşayabilir. TSSB’ si olan birçok insan, onlara sıkıntıyı hatırlatan durumlardan, düşüncelerden veya duygulardan kaçınmaya çalışabilir.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedenleri

TSSB’ nin gelişiminde travmatik bir olayın yaşanması ya da tanık olunmasıyla birlikte psikolojik, genetik ve sosyal faktörler söz konusudur. Çocukluk istismarı veya daha önce travmatik deneyimler yaşamış olan kişilerde aylar ya da yıllar sonra TSSB belirtileri görülebilir. Diğer çevresel risk faktörleri arasında aile sorunları, kültürel değişkenler, çocukluk döneminde yaşanan zorluklar, ailede psikiyatrik hastalık öyküsünün bulunması gibi faktörler rol oynamaktadır. Yaşanan travmatik deneyimin şiddeti arttıkça, TSSB riski de artmaktadır. Ayrıca, sosyal desteğin yetersiz olması, aile sorunları ya da ekonomik sorunlar TSSB belirtilerinin artmasına yol açabilir.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Tedavisi

Travmatik bir olaya verilen duygusal ve fiziksel tepkiler normal stres tepkilerdir. Örneğin, trafik kazası geçiren bir kişinin, olay anında şok, donakalma gibi belirtiler ya da bir süre uykuya dalmakta güçlük yaşaması, gözünü kapattığında kazayla ilgili görüntülerin gelmesi ya da bir süre arabaya binmekten kaçınması travmatik durumlara verilen normal tepkilerdir. Ancak, bu stres tepkilerinin uzun sürmesi durumunda bu tepkilerinin TSSB belirtileri olduğu düşünülebilir.

TSSB tedavisinde psikoterapi, ilaç tedavisi ya da her ikisinin birlikte kullanılması gerekebilmektedir. Travmanın yaşanma şeklinde ve sonuçlarında farklılıklar olabileceği için tedavi semptomlara ve danışanın ihtiyacına göre şekillenmektedir. TSSB tedavisinde  bilişsel davranışçı terapi ve EMDR terapisi sıklıkla kullanılan etkili terapi yöntemleridir. Terapi sürecinde kişinin travmatik olaya yönelik tepkisinin ve inançlarının değerlendirilmesi, bilişsel yeniden yapılandırılma, travmatik olaya güvenli ve kontrollü ortamda imajinasyon yöntemi ile maruz kalma gibi teknikler uygulanabilir. Ayrıca, travma yaşayan kişilerde sıklıkla karşılaşılan duygular olan utanç, öfke ve suçluluk duygularının değerlendirilmesi önem taşımaktadır. Daha önce belirtildiği gibi, travma deneyimleyen her kişi TSSB geliştirmeyebilir, ancak belirtilerin  uzun sürmesi durumunda ruh sağlığı uzmanından destek alınması oldukça önemlidir.

Kaynak:norapsikoloji.com

Admin

Yorum yap

:?: :razz: :sad: :evil: :!: :smile: :oops: :grin: :eek: :shock: :???: :cool: :lol: :mad: :twisted: :roll: :wink: :idea: :arrow: :neutral: :cry: :mrgreen: