Transaksiyonel tahlil (ta) nedir?

özet

Kanadalı Psikiyatrist Eric Berne’ün  İnsanın  yapısını ,  kendisini ve başka insanları  anlaması için  oluşturduğu bir kuramdır.  TA, her tıp ilişkisel   sorun açısından,  kullanılabilen bir  yaklaşımdır. Utangaçlik, saldirganlik, çatisma, irtibat zorluklari ve çift sorunlarında kişiliğin ‘’ben’’ istikametini belirlemeyi amaçlamaktadır.

Transaksiyonel Tahlil

Transaksiyonel Tahlil (TA) Nedir?

Kanadalı Psikiyatrist Eric Berne’ün İnsanın yapısını , kendisini ve öbür insanları anlaması için oluşturduğu bir kuramdır. TA, her tıp ilişkisel sorun açısından, kullanılabilen bir yaklaşımdır. Utangaçlik, saldirganlik, çatisma, irtibat zorluklari ve çift sorunlarında kişiliğin ‘’ben’’ istikametini belirlemeyi amaçlamaktadır.

Eric Berne’in 1964 yılında kurduğu Transaksiyonel Tahlil Derneği (ITAA) bugün 50’den fazla ülkede faaliyet göstermektedir. Transaksiyonel Analiz’in temel noktalardan biri Ego-Durumları’dır.

Eric Berne’ün görüşüne nazaran, beşerde 3 benlik hali vardır:

  1. “Anne-Baba” benlik durumu (Ebeveyn egosu):

Yanımızdaki insanlara tavsiye verirken , eleştirirken, ebeveynlerimizden görüp uyguladığımız tavırlara denir. Müdafaayı ve kollamayı hayatının merkezine koyarak, ziyan geleceğini düşündüğünde, şefkat gösterir. Toplumsal bedelleri temel alır. Ebeveyn ego durumundan gelen bildiriler irtibatımızı kısıtlamıyorsa, bizi zorlamıyorsa ve suçlayıcı değillerse bizi güçlü kılmaktadırlar.

  1. “Yetişkin” benlik durumu (Yetişkin egosu):

Akıl ve mantığın ön planda olduğu, hislerin geri planda kaldığı, sorun çözme odaklı olan moddur. Gerçeğe uygun olan özerk davranışları benimser. Bireyin yetişkin ego durumu geliştikçe etrafındaki problemleri çözmeyi , öğrendiğinden, pürüzleri aşmaya en yatkın ego durumudur. Yetişkin ego durumunda kıymetli olan nokta, yaşa bağlı olarak değil , bireyin olayları kıymetlendirme biçimine bağlı olarak gelişmektedir. Yetişkin ego durumu, kişinin yaşantısını sorunsuz halde devam ettirebilmesi için en uygun ego konumudur. Zira kişi, dış dünya ile başa çıkabilmek için gereken süreç, bilgi ve olasılıkları kendisi kıymetlendirerek karar verecek özgüvene sahiptir. Yetişkin ego durumundaki birey, etrafındaki problemlere kayıtsız kalmamakta, tahlile yönelik yollar aramakta, aksi halde ise, kişi çevreyi ve kendisini önemsemeksizin problemlere karşı kayıtsız kalmaktadır.

  1. “Çocuk” benlik durumu (Çocuk egosu):

Zaman vakit güçsüz, boyun eğen, karşı tarafın telaffuzlarını süratlice kabul eden, hislerini erteleyemeyen, vakit zaman sabırsız , özgür, asi olan benlik durumudur. İçinden geldiği üzere davranarak, yaratıcı seçimler yapar. Kişiliğin şimdi eğitilmemiş yanıdır.

Sıralanan üç ego durumunun günlük ömürde makul aralıklarla, hakikat yer ve vakitte kullanılması olağan olduğu kadar sağlıklıdır da.

Transaksiyon nedir?

“Trans” sözü karşılıklı, “aksiyon” sözü ise hareket manasına gelmekte olup, “Transaksiyon” ise, karşılıklı etkileşim, irtibat manasını taşımaktadır. Transaksiyonel Analiz’de “transaksiyon“ bir irtibat ünitesi olarak kullanılmakta ve bireye söylediğiniz bir şeye karşılık verilmesi, bir transaksiyondur. Sahip olduğu 3 ideolojiye nazaran,

-İnsanlar okeydir.

-Herkesin düşünme kapasitesi vardır.

-Yaşamında ne olacağına herkes kendi karar vermektedir.

Bu formda kişi içinde bulunacağı durumdan nasıl etkileneceğini belirlemekte, hayatının nasıl devam edeceğine davranışlarıyla karar vermektedir. Kararımızın bizi götürdüğü yerdeki sorumluluğu da, bir yetişkin üzere kabul etmemiz gerekmektedir.

Örneğin, oyuncağını kaybeden bir çocuğun ağlaması, iş hayatındaki başarısızlık sonucunda öfkeden kızaran bir iş adamı ve çocuğunun okulundan gelen telefonla sonlanan babanın yaşadığı his ve kanılar birer transaksiyon durumudur.

Transaksiyon Türleri

  • Tamamlayıcı Transansiyon

Kişiler ortasında oluşan bağlantı, birbiriyle ahenk içinde olan ego durumlarına işaret etmekte olup, giden telaffuzda cevaplanan telaffuz istenen biçimdedir. Örneğin anne çocuğuna : “Yatağını topladın mı?” sorusunu ilettiğinde, çocuğu: “Evet topladım.” karşılığını vermektedir.

  • Çapraz (Kapalı) Transaksiyon

İletişim sırasında, bireyin gönderdiği bildirinin istenilen ego seviyesinde cevaplandırılmamasıdır. Annenin çocuğuna: “Yatağını topladın mı?” sorusuna, çocuğunun: “Benim işim yatak toplamak değil! ” biçiminde karşılık vermesi, çapraz transaksiyondur.

  • Gizil transaksiyon

İletişimde bulunan iki şahıstan sırf biri yahut ikisi birden, iki ego durumunda birden hareket eder. Bu transaksiyonlar tıpkı anda 2 farklı bildiri içerdiğinden, iletilerden biri toplumsal boyuttayken başkası ruhsal boyutta olabileceğinden, tabir edilen, toplumsal bildiri ile, altta yatan (açıkça söylenmeyen), lakin (sözsüz olarak karşıya iletilen) ruhsal ileti birbirine uymamaktadır.

Örneğin yeni sevgili olan bir çift, birinci kere gittikleri lüks bir restoranda ne yiyeceklerine karar veremeyip garsona danıştıklarında, garsonun , menüden değerli bir yemeği göstererek : “Müşterilerimiz ekseriyetle bu yemeği tercih ederler” karşılığını vermesi, aslında, “Bu yemeği seçin.” bildirisini barındırmaktadır.

Transaksiyonel Tahlil Nasıl İşler?

İletişimimiz esnasında, konuşurken hangi benliğimiz devredeyse, buna uygun transaksiyonun devreye girmesi sonucunda, bağlantının devam edip etmeyeceğini, bu transaksiyon belirlemektedir. Örneğin, yetişkin benliğinizle soru iletebildiyseniz ve soruya "mantıklı" bir karşılık alabilirseniz, irtibat sağlıklı biçimde devam etmektedir.Ancak karşınızdaki kişi, alaycı ya da kaba bir karşılık verirse, “ çapraz transaksiyon”un oluşmasıyla, irtibat sona eriyor.

TA’ya nazaran özerklik için gerekli olan farkındalık (bilinç), doğallık ve içtenlik maharetlerinin geliştirilmesi gerekir.

İnsanlar; fark edilme, bir çerçeve içinde olma; alakada bulunduğu bireyle münasebetini anlamlandırmaya muhtaçlık duyduğundan, sağlıklı bir bağlantı için bu gereksinimlerin doyurulması gerekmektedir. Bilhassa duygusal ilgilerde, irtibat, şehvet, şefkat, itimat, merak, sevgi, cazibeyi içerdiği ölçüde kaliteli olmaktadır.

TA’nın dayandığı varsayımlar:

  • Bireylerin duygusal olarak gelişmek ve özerkliklerini tamamlamak için kapasiteleri bulunmaktadır.
  • Bireyler karşılaştıkları durumlarda, bir seçim yapmak zorundadırlar.
  • Kişiler ömürlerinde nelerin olup biteceğine kendileri karar vermektedirler.

Markaların İzledikleri Yol

Bu ruhsal bilgiyi kullanan markalar, tasarladıkları reklamlarda, eserlerin özelliklerinden bahsederken, yetişkin üzere davranarak, eserlerin özelliklerini açıklamakta, daha sonra çocuk- ebeveyn bağı kurup , özgürlük, bağımsızlık temalı bildiriler vererek ilerlemektedirler. İrtibat kurulması planlanan kesitin hangi benlik durumuna hitap etmek istiyorlarda o lisanı kullandıklarında, ikna etme olasılıkları artmaktadır. Çikolata kesiminde – çocuk-, banka bölümünde – yetişkin- modlarına hitap etmeleri yarar sağlamaktadır.

Ben Ok’im Sen Ok’sin

Kişinin kendisine ve diğerlerine dair algılarını öznel bedelleri dışında değerlendirilmesinin yararı sağlanmaktadır.

Ben OK’im, Sen Ok’sin: Kişi için yarar sağlayan bu durumda, bireyler, ömür şartlarına uygun davranırlarsa karşılarına çıkan sorunları uygun formda çözerek, kendilerine güvenerek, öbür bireylere de itimat veren, arkadaşça bağlantılar geliştirirler. Şefkatli , onaylayıcı, açık ve yapan irtibatı tercih eder.

Ben OK’im, Sen OK Değilsin: Dışa yansıtmalı bir durum olup, birey, kendisini haksızlığa uğramış hissederken, öbür bireyleri ezmeye çalışarak, eleştirir. Yanılgılara tahammül edemez ve baskı kurmaya çalışır.

Ben OK Değilim, Sen OK’sin: İçe yansıtmalı bir ömür durumu olup, etraflarına karşı kendilerini pasif ve güçsüz hissederken kaçma davranı göstererek , yüksek çaresizlik, depresyon durumu yaşarlar.

Ben OK değilim, Sen OK değilsin: Büsbütün sıhhatsiz bir durum olup, birey, bağlarında sorumluluk almayarak, isyankar ve iradesiz davranışlar gösterir. Yemede abartma, alkol tüketimi, yaşama seyirci kalma durumları görülerek, ümitsizlik, umursamazlık , mutsuzluk en dikkat çeken özelliklerdendir.

Transaksiyonel Tahlilin Amacı

“Transaksiyonel analiz”, hem bir psikoloji, hem de bir irtibat teorisi olduğundan gayesi, çocukluktan getirdiğimiz dinamikleri farkına vararak dünü bugünden ayırabilmek, daha sağlıklı bir ruhsal yapıya sahip olmaktır. Reklam bölümünden , özel bağlantılara ve meslek hayatına, her türlü bağlantı stratejisinde, kıymetli olan gerçek benliğe hitap edip etmediğimiz olacaktır.

Faydaları ortasında;

  • Sağlıklı bir toplumun ortaya çıkmasına katkı sağlayarak, sağlıklı ego kimlikleri gelişimi dayanaklar.
  • Sağlıklı bağlantı kurma yollarını öğretir.
  • Kullanılan temaslar şahısların ferdî özelliklerin destekleyerek, yapan bir lisan tercih edilir.
  • Hangi ömür konumlarıyla bağlantıya geçtiğimizi gösterir.
  • İletişim çatışmalarının önüne geçmemize takviye olur.
  • İletişim kurma ile ilgili sorunların, bireylerin kendilerine yönelik olumsuz bakış açılarının, içlerinde bulundukları durumların tabir edilişini kolaylaştırır.
Kaynak: Hekim Sitesi
Admin

Yorum yap

:?: :razz: :sad: :evil: :!: :smile: :oops: :grin: :eek: :shock: :???: :cool: :lol: :mad: :twisted: :roll: :wink: :idea: :arrow: :neutral: :cry: :mrgreen: