Birçoğumuzun kimi vakitlerde elde ettiği muvaffakiyetlerini bahta bağladığı, işlerin yolunda gittiğinden ötürü düzgün sonuçlar aldığını düşündüğü oluyordur. Bilhassa birtakım ruhsal rahatsızlıklarda bunun çok net olduğu görülmektedir. İmposter Sendromunda da birey elde ettiği muvaffakiyetlerinin sebebinin baht olduğunu ya da sahtekârlık ve hile ile bu muvaffakiyetleri elde ettikleri fikirleri içerisindedirler.
İmposter Sendromu
Birçoğumuzun kimi vakitlerde elde ettiği muvaffakiyetlerini bahta bağladığı, işlerin yolunda gittiğinden ötürü âlâ sonuçlar aldığını düşündüğü oluyordur. Bilhassa kimi ruhsal rahatsızlıklarda bunun çok net olduğu görülmektedir. İmposter Sendromunda da birey elde ettiği muvaffakiyetlerinin sebebinin baht olduğunu ya da sahtekârlık ve hile ile bu muvaffakiyetleri elde ettikleri kanıları içerisindedirler.
İmposter sendromunun temel olarak üç özelliği bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, başka insanlarının yeteneklerinize karşı abartılı bir fikirleri olduğuna inanmak, ikincisi sahtekâr olduğunun ortaya çıkmasından korku duyma, üçüncüsü ise elde edilen muvaffakiyetlerin talih üzere dışsal ögelere bağlanmasıdır
İmposter sendromu riskinin en besbelli olarak görüldüğü meslek kümeleri ve hayat tarzları olarak öğrenciler, akademisyenler, yüksek muvaffakiyetleri küçük yaşlarda elde eden bireyler, var oldukları pozisyonlarına alışılmışın dışında gelen bireyler, yüksek muvaffakiyete sahip ebeveynlere sahip olanlar ve yalnız çalışanlar sayılabilir.
Bu sendroma sahip bireyler başka beşerler sahtekârlıkla muvaffakiyet elde ettiklerini düşünüp, anlayacaklar diye daima daha fazla çalışma peşinde koşmaktadırlar. Bir gün elde ettikleri muvaffakiyetlerinin sebebinin sahtekârlık sebebiyle kazanıldığının ortaya çıkacağını ve kazandıkları her şeyi kaybederek, başladıkları yere sıfır noktasına döneceklerine inanırlar. Bu sebeple de gece gündüz demeden çalışırlar. Tüm bu sürecin sonucunda daima sahtekâr olduğuna inanmaları mutsuzluğa sürüklemektedir. Bu his da günün sonunda panik ataklar, anksiyete ve majör depresif bozukluğa davetiye çıkartarak birçok ruhsal rahatsızlığım tetikleyici olabilmektedir.
İmposter Sendromunun ortaya çıkmasında en değerli etkenlerin başında bireyin yetiştiği etraf ve ebeveyn tavırları gelmektedir. Ailede genel olarak kardeş ya da öbür aile bireylerinden birinin daha ön planda olması, daha başarılı görülmesi sebebiyle çocuğun başarılı olduğunu kanıtlamak için çok çalışması lakin bu histen kurtulamamasından ötürü olabilmektedir. Bir öbür sebebi ise aile içerisinde doğal bir yetenek olarak görülüp akademik dünyada başarılı olamayan çocuğun kendisine bu hususta doğrunun söylenmediğini ve bir şeyleri başarmak için çok çalışmak gerektiğini gören çocuk mutsuz hissetmeye başlamaktadır. Bir öteki çok değerli sebebi ise birçok ruhsal rahatsızlığın yordayıcısı olan ihmal faktörüdür. Çocuk ihmal faktöründen kurtulmak için çok fazla çatıştığı halde takdir görmeyen çocuklarda yetişkinlikte de kimsenin yaptığı işten ötürü takdir görmemesi gerektiği ve bunu hak etmediği kanısı oluşmaktadır ve her şeyin tepetaklak olmaması için çok çalışmaya devam etmesi gerektiğini düşünmektedir.
İmposter Sendromu belirtileri ise davranışsal ve içsel olacak formda kendini göstermektedir. Davranışsal belirtileri olarak erteleme davranışı, bir işe her ayrıntısıyla çok hazırlanma, çekingenlik ve çok çalışma temposundan temel gereksinimlerini erteleme sayılabilir. İçsel belirtiler olarak ise öz benliği algılama halindeki yanlışlıklar, yetersizlik fikri, tasa sorunları, karar alma zahmeti ve kendinden kuşkuya düşmek sayılabilmektedir.
Uzman Klinik Psikolog Damla Kankaya
Yazan: Psikolog Ezgi Şahin
