Depresyon

Depresyon (majör depresif bozukluk) nasıl hissettiğimiz, nasıl düşündüğümüz, nasıl hareket ettiğimizi belirleyen bir ruhsal bozukluk çeşididir. Daima halde hüzünlü, duygusal ve istikrarsız hissedilen bir tıbbi hastalıktır fakat tedavi edilebilir. Bu durum şahısların günlük hayatlarını, ikili alakalarını, hatta asosyalliğini bile belirleyebilir.

Düşüncesel manada bizi depresifliğe iten depresyon, karar süreçlerimizi de tesirler. Ruhsal çöküntü denebilir ve her yaşta görülebilir. Tedavi edilmediği takdirde ömür uzunluğu devam edebilir. Şahıslarda büyük bir boşluk hissi yaratır. Dünyayla ilişkiyi koparmayı, bağlantısı kesmeyi, düşüncesel bazda karamsarlığı tetikler.

Kişiyi günlük aktivitelerini yerine getirmekten alıkoyar. Erkeklerde 100 şahıstan 10’u bayanların ise 20’si minör depresyon süreciyle baş eder. Ayrıntılarına da bir göz atalım artık.

Depresyon Belirtileri Nelerdir?

Bazı vakitler üzgün hissedilebilir. Bu üzgün hissedilen durumları depresyonla karıştırmamak gerekir. 1-2 gün sonunda memnun hissettiğiniz ıstıraplar depresyon değildir.

Belirtilerine bakalım;

Gibi durumlar görülebiliyor. Depresyon bireyin iç niyetlerinin de çok ağır olduğu bir süreç. Birey dış dünyayla bağlantı kuramadığında çabucak içe kapanıklık yaşayabiliyor. Birçok vakit ergenlikte de olduğu üzere etrafının onu anlamadığını düşünüyor. Bu onun akranlarıyla problemini paylaşamamasından kaynaklanan bir sorun de olabilir.

Bu belirtilerin 2 haftadan fazla müddettir devam etmesi gerekmektedir. Aksi takdirde bu depresyon değil üzgün bir ruh hali olur. Yani yalnızca etrafta yahut hayatınızda gelişen bir olaya takılmış buna üzülmüş olabilirsiniz. Ayrıyeten depresyonda birtakım sanrılar da görebilirsiniz kısa müddetli uykularda tahminen kabuslar bile belirginleşebilir. Tedavi edildikten sonra tekrar görülebilir yalnızca bir defa görülme üzere durumları bazen olmayabiliyor.

Depresyonun Sebepleri Nelerdir?

Her 4 şahıstan biri minör depresyonla çaba ediyor diyebiliriz. Buna kimi şeyler sebep oluyor. Mesela kişinin yaşadığı travmalar, iş, evlilik ya da ferdî bazda irtibat sorunları, hamilelikte lohusalık, kalıtsal manada yatkınlık, daha öncesinden bu tıp bir hastalığı atlatmış olmak bile etkileyebiliyor.

Fazla alkol kullanımı yahut kişinin geçirdiği öbür bir hastalık da tetikleyebilir. Menopoz – Andropoz, mevsim yahut kent değişiklikleri, yeni hayat şartlarına adapte olmak zorunda kalma, kimi ilaçlar dahi sebep olabiliyor. Biyolojik manada intihar yahut depresyon üzere süreçlere daha meyilli olabiliriz. Örneğin çok alkol tükettiğimizde gerçek dünya ve bilinçsiz olduğumuz dünya ortasında gidip gelebilir ve kendimizi bir cins depresyona sokabiliriz.

Tabi ferdî bazda bu yalnızca alkol almakla alakalı bir durum değil. Mesela birebiri toplumsal medya için de söylenebilir. Bir kişi sanal dünyada çok fazla vakit geçirdiğinde bir depresyon yahut hüzünlü mod ile karşılaşabilir.

Günlük hayatta yaşadığımız en bariz problemlerden biri de budur. Vakitle telefona, toplumsal medyaya bağımlı hale geldiğimizden oradaki yaşantımız daha cazip gelir münasebetiyle bu da depresyona sürükleyen etmenlerden yalnızca biridir. Bu saydıklarım yalnızca risk faktörleridir illa ki depresyona sürükler diye bir tarif yapmam tıbbi açıdan tabi ki gerçek olmaz.

Depresyonun Çeşitleri Nelerdir?

Tüm ayrıntılarıyla depresyon hakkında bilgi verdiğimize nazaran çeşitlerinden de kesinlikle bahsetmeliyiz. Tipik depresyon: kimi endişeler görülür, kol ve bacaklarda çok güçsüzlük üzere tanılar

Distimik bozukluk: En az 2 yıl süren, güvensizlik hissinin çoğunlukta olduğu, güzelleşme devrinin de görüldüğü lakin bu sürecin 2 aydan fazla sürmez.
Bu üzere tiplerinde görüleceği üzere depresyon kişinin hayatında kalıcı değişikliklere yol açar. Kişinin bu üzere durumlarla baş edebilmesi elbette ki zordur.

Depresyon sıklığı ne kadardır?

Genel olarak major depresyon yaygınlığı % 3-5.8 kadardır. Bir yıllık yaygınlık % 2.6-6.2 olarak verilmektedir. Hayat uzunluğu risk erkekler için % 3-12, bayanlar için % 10-26’dır. Farklı araştırmalara nazaran farklı sayılar verilmekle birlikte tüm oranlar buna yakındır. Epidemiyolojik bilgiler rastgele bir yılda bayanların % 13’ü, erkeklerin % 8’inin depresyonda bulunduğunu göstermektedir. Türkiye Ruh Sıhhati Profili Çalışması’nda 12 aylık depresif nöbet yaygınlığı hanımlarda % 5.4, erkeklerde % 2.3, tüm nüfusta % 4.0 olarak verilmektedir. Görüldüğü formunda bayanlarda iki kat daha fazladır. Yineleyici depresyonlar bayanlarda daha sıktır. Akut atak geçirenlerin % 15 kadarında depresyon süregenleşme eğilimi gösterir.

Depresyon için risk etkenleri nedir?

Erken anne baba kaybı,
Unsur ve alkol makûs kullanımı Anksiyete bozuklukları,
Erken anne baba kaybı,
Düşük sosyoekonomik düzey,
Farklı yaşama, boşanmış olma,
İşsizlik: İşsizlik risk etkeni olması yanında işte verimliliği azalmasının değerli nedenlerindendir.
Daha evvel depresyon geçirmiş olma, yakın vakitte değerli ömür olayları, gerilim etkenleri.
Kişilik yapısı,
Çocukluk devrinde cinsel yahut fizikî makûs davranılma hikayesi,
Kimi ilaçlar,
Tıbbi hastalıklar,
Hormonal değişiklikler.

Depresyonda cinsiyet farklılığı uygun mi açıklanabilir?

Hanımlarda depresyonun erkeklere nazaran iki kat fazla olması erkeklerin emarelerini, alkol kullanımı, değişik aksiyona vurum davranışları formunda söz etmesi, hanımların bu imkanları kullanamamaları, birebir gerilim etkeni karşısında daha ağır emareler göstermesi biçiminde açıklanmaktadır. öteki kıymetli bir izahat da hormonal nedenler ve klasik bayan rolü ile ilgilidir. Ek olarak bayanlarda gebelik, doğum, premenstrüel dehemmiyet emsal biçimde biyolojik ve ruhsal olarak yatkınlık yaratan ek özellikler vardır. Cinsel ve fizikî istismar da bayanları daha çok etkilemektedir.

Kadın ve ekeklerde depresyon sıklığı ile ilgili olarak aşağıdaki sıralama yapılabilir (en azdan en sıka doğru):

Evli erkek
Evli kadın
Bekar yahut dul hanım
Bekar, dul, boşanmış adam
Başka yaşayan ve boşanmış adam

Depresyonun klinik belirtileri nedir?

Klinik depresyonun temel niteliği beğenilen olmayan duygudurum, ilgi ve zevk azlığı, ümitsizlik ve karamsarlıktır. Olgular derin bir ıstırap yaşarlar. Gelecekleri ve yaşadıkları ile ilgili olarak daima karamsar düşünürler. Hastada depresif duygudurum ile birlikte değişik aktiflik ve sorumluluklara karşı ilgi kaybı izlenir. Olağan etkinliklerden zevk alamaz. İş, özel zevkler, ferdî bağlar, cinsel aktivite de dahil olmak üzere hiçbir şeyden zevk alamazlar.

Bazı olgularda önde gelen belirti bunaltı olabilir. Anksiyete (bunaltı, kaygı) seviyesi çok artabilir, ajitasyon (huzursuzluk) gösterebilirler. Genel olarak ilgileri azalır. Ümitsizlik ve çaresizlik hisleri o kadar ağır olabilir ki düştükleri bu durumdan asla bir biçimde kurtulamayacaklarını düşünebilirler. Depresif hastalar bayağı gmeşhurk aktiviteleri bile yapmakta kuvvetlik çekerler. İş, aile, para ve kendi sıhhatleri ile çok halde başları meşgul olur. Güç seviyesi azalır. Birtakım olgularda önde gelen belirti somatik emareler olabilir. Tepkisel davranırlar.

Umutsuzluk, fenamserlik, benlik saygısında düşme ve suçluluk hisleri intihar niyet ve hareketlerini uyarır. Sevilenle yeniden birleşme kanıları ortaya çıkabilir. Fikir içeriğinde geçmiş olaylar değerli bir yer meblağ. Ağır anksiyete (bunaltı, kaygı) belirtilerinin depresyon olgularında intihar teşebbüsleri için belirleyici bir tesirli olduğu ileri sürülmektedir. İntihar kanıları ve teşebbüsleri değerli belirtilerdendir.

Depresif olguların birçoklarında duygudurum değişiklikleri ile birlikte iştah ve kilo kaybı bulunur.

Uyku bozukluğu depresyonun çok sık karşılaşılan bir belirtisidir. Dalgınlık, unutkanlık olabilir. Bazen ağır olgularda aklından geçenlerle dış dünyada olanlar birbirine karıştırılabilir.

Depresyon tanısı nasıl konur?

Depresyon tanısı koyabilmek için anlatılan belirtilerin hepsinın bulunması gerekmez. Yukardaki belirtilerden bir küme fonksiyonelliği bozacak kadar ağır ise ve öbür nedenlere bağlanamıyorsa teşhis konur.

Çocuklarda depresyon görülür mü?

Evet. Çocukluk devrinde de depresyon görülebilir. Tedavi edilmemesi halinde uzayabilir ve erişkinlikte de sürebilir. Çocuklarda depresyon belirtileri kimi vakit erişkinliktekinden ayrılabilir. Okul reddi, hastalık uydurma, ebeveynlerini kaybetme tasası, okul sorunları biçiminde kendini izah edebilir.

Depresyonun seyri nasıldır?

Depresyon olgularının % 85 veyahut daha fazlası bilinen olağan tedavi biçimlerinden yararlanır. Tedavi edilmeyen olgular ise 6-24 ayda düzelirler. % 5-10 kadar olguda ise iki yıldan fazla mühlet gelir. Tedavi ile bu müddet birkaç hafta ile birkaç aya indirilebilmektedir. Tedaviye erken adım atmak karşılık alma mühletini kısaltır. %10-15 olgu ise süregen seyir gösterir. Başlama yaşı tarafından birebir aile fertleri içinde bağ vardır. Erken başlayanlarda yineleme mümkünlüğü daha yüksektir. Gerilim etkenleri ile başlaması ortasında bir bağ olabilmekle birlikte bu mecburî değildir. Depresyon hayat uzunluğu ataklar ve yinelemelerle sürer.

Depresyon tekrarlar mı?

Depresyon yineleyici bir hastalıktır. Daha evvel tekrarlamış olması tekrarlama mümkünlüğünü arttırır.

Depresyonda yineleme için risk etkenleri

Kalıntı belirtilerin varlığı
Daha evvel depresyon geçirmiş olmak
Kronik depresyon
Duygudurum bozuklukları için aile öyküsü
Anksiyete ve unsur kullanımı depresyonla birlikte görülmesi
Depresyonun 60 yaş üzerinde başlaması

Depresyonun nedenleri nedir?

Biroldukça psikiyatrik hastalıkta olduğu üzere depresyonda da tüm kliniği açıklayacak bir model bulunmamaktadır. Genel kabul gören görüş beyinde kimyasal iletimde rol alan unsurlarla ilgili bir dengesizliğin olmasıdır. Bu dengesizlik çevresel nedenlerden etkilenmektedir.

Uyku bozuklukları depresyona sebep olabilir mi?

Uyku sorunu depresyonun değerli bir emaresi olması yanında depresyona da niye olabilir. Son yıllarda uzun vadeli uykusuzluğun depresyona yol açabileceği konusunda ispatlar ortaya çıkmıştır. Bundan ötürü uyku sisteminin sağlanması tedavinin temel maksatlarından biri olmalıdır. Bu gayeyle olguların alkol almaları uyku sıkıntısını birden fazla vakit kötüleştirmektedir.

İlaçlar depresyona neden olabilir mi?

Birçok antihipertansif ilaç, kalp ilaçları (kardiyotonik, antianjinal, antiaritmik), antiinflamatuar, (ağrı kesici ve romatizma tedavisinde kullanılan ilaçlar) antibakteriyel ilaçlar, hormonlar, kolinerjik ilaçlar, organik çözücüler, birçok psikotrop (ruhsal yapı ve hudut sistemi üzerinde etkisi olan birtakım ilaçlar) ilaç, alkol depresyona neden olabilir. İlaç ve alkol yoksunluğu da depresyona niye olabilir.

Tıbbi nedenler depresyona neden olabilir mi?

Evet. Birçok enfeksiyon hastalığı, tümörler, kalp ve teneffüs sistemi hastalıkları, biroldukça merkezi hudut sistemi hastalığı, genel vücut travmaları, metabolik hastalıklar, beslenme sorunları, mide-barsak sistemi hastalıkları, kollagen doku (bağ dokusu) hastalıkları biçiminde biroldukça hastalık depresyona neden olabilir. Hastanede yatan olgularda mümkünlük daha da artar.

Depresyonun olağan kederden ne farkı vardır?

Yasta hüzün, ağıt, değişkenlik gösteren anksiyete, berbat düşler ve buna bağlı uyku meseleleri, uykusuzluk, iştahsızlık, kilo kaybı ve düzgüsel etkinliklere karşı ilgi azlığı benzeri biçimde depresyonda da izlenebilen belirtiler bulunur. Düzgüsel yasta bu emareler vakitle azalarak kaybolur. Sıklıkla da hekim müdahelesi gerekmez.. Depresyonda kişilik hürmeti azalırken kayıp akabinde izlenen depresif durumlarda benlik hürmeti korunur. Kendilerini kıymetsiz bulmazlar, ağır suçluluk hisleri da olmaz. Ayrıyeten fonksiyonellikte kıymetli bir yitik da olmaz.

Depresyon belirtileri yaşla değişkenlik gösterir mi?

Evet. Yaşlılarda bedensel ve bilişsel belirtiler affektif belirtilere bakılırsa daha fazla izlenir. Depresif duygudurum sık olmakla bir arada duygusal tabirlerde azalma daha sık izlenir. Apati, yorgunluk ve uyku sorunları sık olarak tabir edilirken çökkünlük pek söz edilmez. Somatik belirtilerin yaşlılarda tıbbi durumlara bağlı olma mümkünlığını da unutmamak gerekir.

Depresyon olgularında intihar mümkünlüğü ne kadardır?

Duygudurum bozukluğu gösterenlerde intihar fikir ve aksiyonları % 20-40 kadardır. İntiharları gerçekleştirenlerin geçmişlerinde de intihar teşebbüsleri bulunmaktadır. İntihar riski belirtilerin şiddeti ile her vakit kontaklı değildir. Yaşlılarda intihar mümkünlığı gençlere nazaran iki kat daha fazladır. İntiharla ilgili konuşanlarda mümkünlığın daha azca olduğu kanısı yanlıştır. Hastanede yatan olgularda intihar teşebbüsü oranı % 15 kadardır. Depresyon olgularının % 15’i intiharla ölmektedir. Tüm intiharların % 70’i depresyon olgularıdır.

Depresyon olgularının hastaneye yatması mecburi mudur?

Depresyon tedavisinde hastaların yatırılması ekseriyetle gerekmez. Aşağıdaki özellikleri taşıyan hastaların yatması gerekebilir.

Ciddi intihar niyetleri gösterenler
İntihar planları yapanlar
Kendine ve etrafa ziyan verme eğilimi olanlar
besin reddi olanlar
Ayaktan tedaviyi sürdürme kuvvetlikleri
Psikotik özellik gösterenler
Önemli intihar teşebbüsü olanlar

Depresyon genetik bir hastalık mıdır?

Hem depresyon bununla bir arada bipolar bozukluk (iki uçlu hastalık) ailesel yatkınlık gösterir. Yakın akrabalarda bu iki hastalığın görülme sıklığı genel topluma bakılırsa 2-5 kat daha fazladır. İkiz çalışmaları da genetiği desteklemektedir. Yalnızca genetik tesirinde bırakır yatkınlık seviyesindedir. Depresyon hastalığı çevresel gerilim etkenlerindeden değerli ölçüde etkilenir.

Depresyon tedavi edilebilir bir hastalık mıdır?

Evet. Depresyonda tedavide işbirliği meydana getiren hastalarda tedavinin başarısı derhal çabucak kural üzeredir. Olgular tedaviye yüksek oranda cevap verir.

Psikoterapi fayda sağlar mı?

Evet. Bilişsel, davranışçı tedaviler, bireyler ortası bağlara yönelen psikoterapiler depresyonda fayda sağlar. Yavaşça depresyonda psikoterapi öncelikli olarak seçilebilir.

İyileştikten sonrasında ilaç kesilmeli midir?

Hayır. Depresyonu süreğenlik kazanmasında ve yinelemesinde en değerli nedenlerden birisi eksik tedavidir. Birinci sefer tedaviye alınanlarda tedavi mühleti yaklaşık bir yıldır. Bu mühlet sonunda kalıntı emareler varsa mühlet uzatılır. Yineleyen olgularda da tedavi müddeti uzamaktadır.

Antidepresan ilaçlar memnunluk ilacı mıdırlar? Bağlarımlılık yaparlar mı?

Hayır. Antidepresan ilaçlar depresyon olgularında duygudurumda yükselmeye niye olmakta, depresyonu tedavi etmekte, lakin düzgüsel duygudurumu değiştirmemektedir. Öfori yapmazlar.

Fizyolojik bağlarımlılığa neden olmazlar.

Antidepresan ilaçlar öbür ilaçlarla etkileşir mi?

Hepsinın olmasa bile kimilerinin önemli etkileşmeleri olabilir. Bu bahiste en gerçek yaklaşım tedavi eden doktordan informasyon almaktır.

Yine hastalanmamak için ne yapılmalıdır?

Bu konuda en uygun yol hekiminizin tekliflerine uymaktır. Yineleyen depresyonlarda en değerli neden gerek ilacın dozu gerekse tedavi mühleti açısından yetersiz tedavidir. Doz ve tedavi müddetine uymak depresyondan yüksek oranda korunmayı sağlar.

Çevresel nedenlerin besbelli olduğu durumlarda gerilim etkenlerini azaltacak yahut denetim edecek tedbirler depresyonun yinelemesini azaltabilir. Örneğin aile içi bildirişim problemlerinin bariz olduğu durumlarda aile yahut ferdi psikoterapi fayda sağlayabilir.

İlaçların önemli yan tesirleri var mıdır?

Antidepresan ilaçlar uzun müddet kullanım güvenliği kanıtlanmış ilaçlardır. Tabip kontrolünde kullanılması halinde kalıcı ve önemli yan tesirlere neden olmazlar. Yalnızca her ilaca karşı çok hassaslıkların olabileceği, fizyolojik problemlerin ilaçların yan tesirlerini arttırabilecekleri unutulmamalıdır.

Sık görülebilen yan tesirinde bırakır arasında

Ağız kuruluğu
Görme görenıklığı
Kabızlık
Bulantı, kusma
Terleme
Uyuşukluk
Uyku sorunları
Kilo alma
Baş ağrısı, baş dönmesi
Mide barsak sistemi bozuklukları ve ishal
Karın ağrsıcaklıkLibido azlığı ve öbür cinsel sorunlar
Bunaltı sayılabilir.
Yan tesirlerin ferdi olarak ve ilaç kümelerine nazaran değişiklık gösterebileceği unutulmamalıdır.

Antidepresan ilaçlarla birlikte alkol alınabilir mi?

Antidepresan ilaçlar alkolün tesirlerine karşı hassaslığı arttırırlar. Ek olarak alkol antidepresan ilaçların klinik aktifliğini de azaltır. Nöbet mümkünlüğü da artar. Bu nedenle antidepresan ilaçlarla bir arada alkol alınması önerilmez. Bu çeşit etkileşmeler kimi ilaç kümelerinde daha değerlidir. Bunun için hekiminizden informasyon almalısınız.

Depresyon bir kişilik sorunu yada zayıflığı mıdır?

Ne olursa olsun hayır. Depresyon gerçek bir hastalıktır. Kişilik zayıflığı ile kontağı yoktur.

Tabip tekliflerine uymamanın sebepleri nedir?

İstenmeyen yan etkiler
Hasta tabip münasebetinin niteliği, güvensizlik, kâfi informasyon alamama
Hastalığın şiddeti
Hastanın eğitim seviyesi: Eğitim seviyesi düşük olanlarda uyumsuzluk daha fazladır.
Antidepresan ilaç seçimi: Bir ilaca ahenk göstermeyen olgu öteki bir ilaca ahenk gösterebilir.

Depresyon ağırlaşarak şizofreni benzeri biçimde ağır hastalıklara dönüşür mü?

Hayır. Şizofreni ile depresyon ortasında nedensellik irtibatı yoktur. Depresyon ağırlaştığında ağır depresyon olur. Şizofreninin seyri sırasında sık olarak ortaya çıkar. Şizofreniye eşlik eden depresyonlar ile başka depresyonlar içinde nedensellik bağı konusunda kâfi veri bulunmamaktadır.

Bipolar bozukluk ile depresyonun ne benzeri biçimde ilişkisi vardır?

Bipolar bozukluk depresyondan artık yada geçmişte asgarî bir manik atak (taşkınlık nöbeti) olması ile ayrılır. Bipolar bozuklukta manik atak yanında depresif periyotlar de olabilir.

Depresyon olgularının % 10 kadarı hastalığın bir devresinde manik bir atak geçirmektedirler. Öbür bir tabirle bipolar bozukluğa dönüşürler. Duygudurum bozukluğu atağı (manik yada depresyon) olan olgularda manik atak için kati bir belirleyici olmamakla birlikte ailede bipolar bozukluk olması bu açıdan örutubet taşımaktadır.

Depresyon hakkında daha ayrıntılı bilgi için Türkiye Psikiyatri Derneğinin depresyon hakkındaki açıklamalarına bakabilirsiniz.

Bu usul sorunlar yaşadığınızı düşünüyorsanız ruhsal dayanak almanın vakti gelmiş olabilir.

Kaynak: Hekim Sitesi